Of je nu groene vingers hebt of niet, iedereen kent wel iets van vreugde én frustratie in de tuin.

Als je met veel enthousiasme samen met je kinderen wortelzaadjes in de grond gestopt hebt in het voorjaar, maar de worteltjes niet groter blijken te groeien dan 1,5 centimeter.
Als je met veel liefde een tomatenplant groot brengt, maar er slechts 3 tomaatjes aan groeien.
Om nog maar te zwijgen over slakken, luizen, vogels. Over regenachtige zomers. Over storm.

Wij strooien als moeders trouw zaadjes in de harten van onze kinderen. Je wil de plantjes wel groot kíjken, je verlangt ernaar om vruchten te zien. Toch merk je het elke keer weer. Jij kunt zaaien, water geven, opbinden, uitdunnen en onkruid wieden. Maar de Heere alleen kan ervoor zorgen dat de zaadjes die jij strooit gaan ontkiemen, wortel schieten, opgroeien en vruchten dragen.

Dreigende wolken

Misschien maak jij je wel zorgen om de donkere lucht, het dreigende weerbericht. De ontwikkelingen in de wereld, de toenemende onvrijheid, de dreiging die er uit gaat van het seculiere, liberale denken. In wat voor wereld groeit je kind op? Wat kan je doen om je jonge plantjes te beschermen als de storm losbarst? Hoe kan je hen helpen wortelen, zodat ze stevig staan?

Op internet kwam ik allerlei ideeën tegen om de planten in je tuin te beschermen tegen stormachtige wind. Bijvoorbeeld:

• Windbrekers plaatsen (een hoge heg bijvoorbeeld, die de wind tegenhoudt)
• Water en voeding geven (een gezonde plant die voldoende voeding en water krijgt heeft een sterke, soepele stengel die mee beweegt in de wind en breekt daardoor minder snel).
• Binden, leiden en steunen (een bamboestok, een hek of muur, planten die steun krijgen zijn beter bestand tegen storm).
• Snoeien (want hoge bomen vangen veel wind…)

Ik voel dat ik juist in deze tijd de behoefte heb om onze ‘plantjes’ zo goed mogelijk te verzorgen en te beschermen. Hoe doe ik dat? Kan ik dat wel? Hoe kunnen we met het oog op storm, onze kinderen koesteren, verzorgen en beschermen?

A. Windbrekers plaatsen: beschermen door afschermen

Jochebed was moeder in een hele moeilijke tijd. Zij wist dat haar jongetje gedood zou worden. Maar het was niet alleen moederliefde waarmee ze naar haar kind keek. Ze zag dat haar kindje schoon, mooi was. Ze zag iets bijzonders in haar kind, ze meende dat God een bedoeling met hem had. Al wist zij niet wát. Toch bedacht ze een plan om hem te verbergen voor de wereld, voor de vijanden om hen heen.

De Heere doet dat ook met Zijn kinderen. Want Hij versteekt mij in Zijn hut, ten dage des kwaads; Hij verbergt mij in het verborgene Zijner tent (Ps. 27:5). Zoals de Heere Zijn kinderen verbergt, afschermt, zo mogen wij onze kinderen beschermen door hen af te schermen van de wereld. Je hoeft je kinderen niet wereldvreemd op te voeden, maar je mag wel bewuste keuzes maken. Bewuste keuzes over wat je kinderen lezen, wat ze spelen, waar naar ze kijken, waarmee ze in aanraking komen. Waarmee willen we de geest van onze kinderen vullen? Dat vraagt om bewuste (en soms impopulaire) keuzes.

B. Water en voeding geven: beschermen door onderwijs

Het leven op aarde begon niet in een stad of dorp, maar in de prachtige hof van Eden. De hof was vruchtbaar en werd bevloeid door vier rivieren. Met de zonde kwam er ook droogte in de wereld en onvruchtbaarheid. Ook de menselijke ziel raakte uitgedroogd omdat ze niet meer in gemeenschap leefde met God. Onze ziel is geschapen met een dagelijkse behoefte aan verzadiging door het water van Gods Geest Die rondwandelde in de hof. Sinds de zondeval leven we ver bij Hem vandaan en daarom is elke mensenziel uitgedroogde, harde grond, waar niets op kan groeien. De plantjes in onze tuin, in ons gezin, hebben het water van Gods Heilige Geest nodig. Zonder dat water is er geen groei mogelijk. Droge stengels knakken bij het eerste zuchtje wind.

Die Geest kunnen wij niet aan onze kinderen geven, maar er wel om bidden. En daarbij hebben we het Woord van God gekregen, waarvan de Heere Jezus Zelf zegt: De mens zal bij brood alleen niet leven, maar bij alle woord, dat door den mond Gods uitgaat (Matth. 4:4)

Wij zijn geroepen om onze kinderen te leren Wie de Heere is, wie ze zelf zijn, en dat er genade is. De Evangelieboodschap mag elke dag klinken in ons huis. We mogen onze kinderen voeden uit het Woord op allerlei manieren:

1.Gezamenlijk Bijbellezen en daarover spreken

Leer je kinderen aandachtig te luisteren door hen een luistervraag of -opdracht te geven tijdens het gezamenlijk Bijbellezen.  Heel jonge kinderen leren al om ‘af te haken’ als de Bijbel opengaat, omdat ze het toch niet begrijpen. Als je hen erbij kunt betrekken door hen een eenvoudige vraag of opdracht te geven, leren ze om aandachtig te luisteren. Vraag hen een woord te tellen, je te vertellen welke dieren erin voorkwamen of te luisteren welke naam ze hoorden. Help iets oudere kinderen de betekenis van woorden en het Bijbelgedeelte als geheel te begrijpen. Stel vragen, ga erover in gesprek. Laat steeds merken dat de Bijbel niet bedoeld is om niet begrepen te worden.

2.Bijbelgedeelten memoriseren

Het uit het hoofd leren van Bijbelteksten is een kostbare vaardigheid voor jezelf en je kinderen. Juist jonge kinderen die nog niet kunnen lezen zijn heel goed in memoriseren. Als je hier een gewoonte van maakt hoeft het nauwelijks tijd te kosten. Stel je voor dat je kinderen van hun 3e tot hun 12e elke week één Bijbeltekst zouden leren, dan zouden ze meer dan 500 teksten kunnen leren! Op de fiets, ‘s nachts in bed, in de klas, er zijn talloze momenten waarop de Heere deze teksten kan gebruiken om je kinderen aan Zijn woorden te herinneren.

3.Leer kinderen zelfstandig de Bijbel lezen

Help je kinderen om zelfstandig de Bijbel te lezen. Ik vind het jammer om te zien dat zoveel jongeren echt niet met de Bijbel uit de voeten kunnen. Ze begrijpen de taal niet, ze struikelen over de zinnen, of ze doen hun Bijbel überhaupt niet open als ze alleen zijn. Als je je kind vanaf het moment dat hij leert lezen vertrouwd maakt met dagelijks zelfstandig Bijbellezen, kan dat de drempel veel minder hoog maken. De Bijbel (en zeker de Statenvertaling) blijft een boek dat inspanning vraagt om te lezen en te begrijpen. Maar oefening en dagelijkse gewoontevorming zijn wel heel belangrijk.

4.Bidt samen en leer het kind zelf bidden, in elk situatie, in alle omstandigheden

Hoe jonger je begint met leren bidden in eigen woorden, hoe onbevangener een kind is. Het ene kind is communicatiever dan het andere kind. Dat zie je ook terug bij het leren bidden in eigen woorden. Je kunt eenvoudig beginnen, en aangeven dat je zal helpen wanneer je kind het niet meer weet. Of je laat je kind één onderwerp kiezen waarvoor hij wil bidden, terwijl jij de rest van het gebed bidt. Gaandeweg kun je dit uitbouwen. Het is mooi als kinderen ook regelmatig hardop mogen bidden aan tafel.

Spreek er met je kind over dat bidden altijd en overal mogelijk is. Bijvoorbeeld als je kind vertelt dat hij geplaagd werd onderweg naar huis, kun je vragen: ‘heb je gebeden toen dat gebeurde?’ Als je iets belangrijks kwijt bent, mag je met je kind bidden of je het mag vinden. Als je langs een ongeval komt onderweg, bidt je samen voor de mensen die erbij betrokken zijn. Ik denk dat wij vaak veel te klein denken van het gebed. Niet echt geloven dat het zin heeft om te bidden. Maar de Heere zegt: Bidt zonder ophouden. Dankt God in alles; want dit is de wil van God in Christus Jezus over u (1 Thess. 5: 17, 18).

5.Gezinsmomenten helpen om de Bijbel dichtbij te brengen, in de belevingswereld van het kind

Gezinsmomenten rond de Bijbel zijn een waardevolle manier om als gezin rond de Bijbel bezig te zijn en de Bijbel dichtbij te brengen, in de belevingswereld van het kind. Het vraagt wel wat voorbereiding. Sommige moeders zijn niet zo creatief of zijn er niet zo goed in om zoiets te organiseren. Weet dan dat gezinsmomenten geen verplichting zijn. Op www.bijbelsopvoeden.nl vind je heel veel uitwerkingen van gezinsmomenten rond de Bijbel, om direct te gebruiken.

Informeel onderwijs is minstens zo belangrijk

Naast georganiseerde momenten, zijn informele momenten minstens zo belangrijk. Grijp alledaagse gebeurtenissen aan om te spreken over de Heere en Zijn dienst. Bloeiende bloemen, dode vogeltjes, een prachtige lucht, het zijn allemaal mogelijkheden om te spreken over God. Maar ook het nieuws van de dag, een nare droom, troost in verdriet of een lastige keuze die gemaakt moet worden, zijn aanleidingen voor een terloopse opmerking over Gods Woord of een langer gesprek. Houd je ogen en oren open en grijp die kleine momenten aan voor ze voorbij zijn. Het kan niet altijd, maar probeer het maar. Dat is denk ik wat bedoeld wordt met de bekende woorden: En gij zult ze uw kinderen inscherpen, en daarvan spreken, als gij in uw huis zit, en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt, en als gij opstaat (Deut. 6:7)

C. Opbinden, leiden en steunen: beschermen door voorleven

Sommige planten hebben steun nodig om niet om te waaien. Jij mag die steun zijn voor je kind. De Heere heeft de relatie tussen moeder en kind bijzonder mooi gemaakt. Als moeder reageer je als vanzelf op de geluidjes die je baby maakt. Je leert inspelen op zijn behoeftes. Een kindje dat veilig kan hechten leert basisvertrouwen: bij jou ben ik veilig. Die hechtingsrelatie en dat basisvertrouwen zijn ook heel belangrijk voor de geloofsopvoeding. Het zorgt ervoor dat jij de bamboestok kan zijn waarlangs jouw kind kan groeien en stevig gaat staan.

Misschien ben jij wel introvert. Omwille van het hart van je kind is het echter toch belangrijk dat je probeert je eigen hart aan hem te laten zien. Laat iets zien van je vragen. Laat horen wie jouw steun is in dit leven, maar vooral ook als de Heere je Steun en Toeverlaat mag zijn. Laat het horen in kleine en grote dingen op Wie je vertrouwt. En als je merkt dat je dat vertrouwen mist, zeg dát dan maar.

Ook een vorm van steun: je kind in aanraking brengen met verhalen van mensen die hun vertrouwen op de Heere stelden. Zendingsverhalen, verhalen uit de (kerk)geschiedenis of vanuit het hier en nu, je eigen leven misschien: vertel over de loffelijke daden van de Heere. En dat zij hun hoop op God zouden stellen, en Gods daden niet vergeten, maar Zijn geboden bewaren (Psalm 78:7).

D. Snoeien: beschermen door te richten op de kern

Hoge bomen vangen veel wind. Als een plant of boom hard groeit, loopt hij veel risico als er storm komt. Daarom is het belangrijk om je in de opvoeding van je kinderen te richten op de kern. Niet die prachtige lange takken zijn je doel, maar een gezonde plant die vruchten kan gaan dragen. Door te snoeien blijft de plant gezond en veerkrachtig. Wat is dat snoeien in het leven van je gezin? Vraag het je maar (weer) eens af: wat is het doel van ons leven? En wat is ballast?

Natuurlijk mógen er dingen zijn in het leven van je kinderen die niet tot de kern behoren. Je kind heeft sport, een hobby of muziekles. Maar spreek bij dat alles veel over de dingen die er het meest toe doen. Bijvoorbeeld:

• Spreek veel over de eeuwigheid, over Gods Koninkrijk, over de verbreiding van het Evangelie, over getuige zijn;
• Spreek over zonde en genade, wijs het aan;
• Spreek over zelfverloochening en leef het voor;
• Spreek over lijden omwille van Christus, in kleine en grote dingen, ook in het leven van jullie gezin;
• Spreek over de wederkomst van Christus en over de nieuwe hemel en de nieuwe aarde;
• Zing samen Gods lof. Zing psalmen en liederen die verlangen opwekken.

Verlangen opwekken

We kunnen enorm veel activiteiten ondernemen op het gebied van huisgodsdienst. Maar spreek je ook met je kind over zijn hart?  Onderzoek je samen zijn verlangens? Eén van de belangrijkste opvoedingsdoelen is denk ik: verlangen opwekken. Een kind dat een gemis gaat ervaren en gaat verlangen naar vergeving, naar genade, naar de Heere Jezus. Spreek erover, als ouders samen, en met je kinderen. Zing er samen over. Want:

Wanneer je een schip wilt gaan bouwen
Breng dan geen mensen bijeen
Om timmerhout te sjouwen
Of te tekenen alleen

Voorkom dat ze taken ontvangen
Deel evenmin plannen mee
Maar leer eerst mensen verlangen
Naar de eindeloze zee

(Antoine de Saint-Exupéry)

Biddend werken

Wij zijn moeder in stormachtige tijden. Hoe bescherm je je kind tegen de storm?

• Plaats windbrekers
• Geef voeding en water;
• Bind op, leid en steun;
• Snoei.

Maar vooral: bid voor de geestelijke nood van elk van je kinderen. Breng dat wat je ziet bij je kind in gebed bij de Heere. Alleen Hij kan het hart van je kind veranderen. Hij wilde Zijn eigen Zoon bescherming ontzeggen. Hij liet Hem de grootste storm in gaan. Hij liet Hem ondergaan in Zijn kolkende toorn. Om zondige mensenkinderen zalig te maken. Kun jij het begrijpen? Kun jij het geloven? Mag jij het bewonderen en aanbidden?

Wil je je kinderen zelf de Bijbel leren lezen? De Bijbelleesboekjes van Elke Dag Nieuw zijn bedoeld om je daarbij te helpen.