Ieder jaar raakt het me meer, de verhalen van de Tweede Wereldoorlog. In de maand mei, rondom dodenherdenking en Bevrijdingsdag, kun je er niet omheen. Het komt op allerlei manieren naar ons toe. Documentaires, artikelen, persoonlijke levensverhalen van oude mensen, diverse romans. Ze spreken van wat is geweest. En sinds dit jaar ontdekte ik dat ik onbewust toch altijd heb geleefd met de veronderstelling dat dit ook verleden tijd zou blíjven. Oorlog. Een hard en kil woord. Maar ook een woord waar we nu concrete beelden bij hebben. Want wat is geweest en wat zich ver weg afspeelt, kan dus tóch ook nu en dichtbij plaatsvinden.
En dan vieren we met elkaar Bevrijdingsdag. Dat vind ik best ingewikkeld. Ik leef hier in vrede en vrijheid. En daar ben ik dankbaar voor. Dit jaar nog veel bewuster dan anders. Maar ik zie ook al die Oekraïners om mij heen. Vrouwen die zondag samen met mij in de kerk zitten in de wetenschap dat hun mannen vechten in een oorlog. Kinderen die samen met mijn kinderen in de klas spelen, maar die in hun hart zo graag op een andere plek zouden willen zijn. Ze bepalen mij bij de genade van de vrijheid. Maar het zorgt ook voor voorzichtige terughoudendheid.
Wat is vrijheid?
Ik mijmer door over dat woord vrijheid. Ik leef in vrijheid, maar wat is vrijheid eigenlijk?! Wanneer ben je eigenlijk vrij? Is dat als er geen oorlog is? Of wanneer je kunt gaan en staan waar je wilt? Of als je kunt zeggen en vinden wat je wilt? Als het hierom gaat voel ik me eerlijk gezegd al snel gebonden. Gebonden aan de regels van het moeten. Want ook al noemen we onszelf in Nederland ‘tolerant’, ik ervaar hier een sterke ‘moet’-cultuur. Onze maatschappij staat onder hoge druk. Hoge prestaties leveren, veel werken, mooie huizen kunnen kopen en de heersende liberale normen en waarden accepteren. Dat zou dan vrijheid moeten zijn. Maar ondertussen voel ik me geremd om te spreken waar ik voor sta, want dat is niet meer van deze tijd. Als ik hardop uitspreek dat de normen en waarden die voor gemiddelde Nederlander gelden, ingaan tegen mijn principes, lijkt de tolerantie en het respect verdwenen.
Ik denk aan andere mensen zonder vrijheid. Zonder vrede in hun land en zonder vrijheid van godsdienst en geloof. Landen waar tolerantie ver te zoeken is en waar mensen lijden onder onrecht. Ik denk aan de vervolgde kerk. Mensen in Noord-Korea, Irak, Nigeria. De vervolgde kerk is aan alle kanten gebonden. En toch…als ik die verhalen hoor of lees, dan voel ik het: Die mensen, díe leven in vrijheid.
Dit is vrijheid!
De betekenis van vrijheid lees ik in Johannes 8: ‘Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.’ Échte vrijheid heeft zo’n andere betekenis dan dat wij in eerste instantie denken. Echte vrijheid vinden we alleen in Christus. Hij bevrijdt van boeien. De boeien van ons slavenbestaan in de zonde. Leven als een slaaf is een leven van hard werken zonder erkenning. Een leven zonder hoop en perspectief. Een leven wat wordt bepaald door de grillen van je meester – de vader van de leugen. Dat is het leven zonder Christus. Leven alsóf je vrij bent, maar ondertussen volledig gevangen door de zonde, door de duivel zelf.
In die harde dienst van de vader van de leugen komen Zijn bevrijdende woorden van waarheid. Waarheid die vrijmaakt. “Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen, en u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.”(vers 31-32)
In het Woord blijven. De Waarheid kennen. De Waarheid maakt vrij.
Hij is het Woord. Hij is de Waarheid. Hij maakt vrij!
Hij maakt ons van slaven tot zonen en dochters. Leven als een zoon is een leven met de rechten van een kind met vrije toegang tot de Vader. Een leven vol van hoop en eeuwig perspectief. Een leven wat wordt bepaald door de liefde van je Vader – de Vader van alle barmhartigheid. Dat is het leven mét Christus. Leven in vrijheid, zelfs als je hier op aarde in de boeien bent geslagen vanwege de waarheid.
Feest van Bevrijding
5 mei ligt alweer achter ons. Deze nationale Bevrijdingsdag zette stil bij onze vrijheid in gebrokenheid. Het geeft aan de ene kant diepe dankbaarheid voor onze vrijheid, zo’n grote zegen. Maar we weten inmiddels ook de kwetsbaarheid ervan, denkend aan hen, die dankbaar zijn voor de veiligheid in ons land, maar die zich ver voelen van de vrijheid.
Pasen ligt ook achter ons. Maar heeft blijvende betekenis voor nu. Dit bepaald ons bij vrijheid in verbondenheid. Verbondenheid met Christus en daarom verbondenheid met elkaar. Hoop voor iedereen. Feest van Bevrijding voor álle christenen wereldwijd. In welke omstandigheden ook – vrij in Hem. Onvrijheid zal nóóit onze geestelijke vrijheid kunnen ontnemen. Maar geestelijke vrijheid doet ons wel zoeken en strijden voor vrijheid hier op aarde. Laten we bidden voor bevrijding van geestelijke én aardse banden!
Ben jij (al) vrij?
