Er was eens een vrouw die niets te verbergen had. Ze had geen geheimen en was voor niemand bang. Ontzettend kwetsbaar was ze, maar ze was volkomen veilig. Naakt was ze, maar ze schaamde zich niet. Ze leefde in volmaakte harmonie met haar man, de schepping en haar Schepper. Haar man kende haar en zij kende hem. Ze kenden en werden gekend en hielden niets achter. Er dreigde geen gevaar. Of ja, toch… Een slang kwam naar haar toe. De boze verleidde haar met listige leugens. En wat een verdriet, ze at van de vrucht die hij haar aanbood, terwijl ze zo goed wist dat haar Maker het haar verboden had. Ze bood geen weerstand. Ze gaf ook haar man en hij at. Op dat moment veranderde alles. Vanaf dat moment kenden ze onveiligheid, schaamte, angst en onenigheid. Daarom verborgen ze zich.

Mariët had een nieuwe baan gekregen in het magazijn van een grote boekhandel. Al snel bleek dat haar collega, die tegelijk met haar begonnen was, vlugger was dan zij. Ze wilde alles op alles zetten om net zo vlot te worden als haar collega. Mariët legde de lat steeds hoger voor zichzelf, waardoor zij fouten ging maken. Eigenlijk moest ze op haar werk en thuis bespreekbaar maken dat het haar tegenviel, maar dit voelde voor haar als een afgang. Ze zette alles op alles om door te gaan, maar merkte uiteindelijk dat de nieuwe functie helemaal niet bij haar paste. Ze liep toen inmiddels al wel een half jaar op haar tenen.

Als jij je kwetsbaar durft op te stellen, dan hoef je je niet groter voor te doen dan je bent. Je mag je er bewust van zijn dat je niet perfect bent, maar juist imperfect. Het is belangrijk dat je je emoties en gevoelens durft uiten. Tijdens een gesprek durf je dan je positieve emoties (zoals blijdschap, geluk en tevredenheid) te uiten, maar ook je negatievere gevoelens (onrust, schaamte, schuld en boosheid).

Barrières

Brene Brown, de schrijfster van een boek over ‘de kracht van kwetsbaarheid’, omschrijft drie verschillende dingen waardoor wij mogelijk moeilijk kwetsbaar kunnen zijn.

De eerste is schaamte. Schaamte kan ervoor zorgen dat je dingen niet durft te voelen. Het kan ervoor zorgen dat je je niet helemaal bloot kunt of durft te geven.

De tweede is vergelijken met een ander. Bewust of misschien soms onbewust kijk je wellicht regelmatig naar andere mensen om je heen. Het is belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft en tevreden mag zijn met dat wat de Heere aan jou geeft.

De derde is gebrek aan betrokkenheid of verbondenheid. Mogelijk vind je het lastig om je kwetsbaar op te stellen, of heb je het idee dat je snel op slot gaat. Soms kan het ook moeilijk zijn om je gevoelens en emoties te kunnen uiten.

Als je nadenkt over de waarde van openheid is het goed dat je beseft, dat er één is die niet wil dat je open bent. Dat is de duivel. Hij wil alles op alles zetten om jou in zijn macht te houden. De boze moedigt je aan om vooral niet eerlijk en open te zijn. Hij wil helemaal niet dat je open en eerlijk bekent dat je zondig geweest bent. Dat je misschien wel dingen in de openbaarheid moet brengen die in het verleden gebeurd zijn. Hij probeert dingen altijd te bagatelliseren. Laten we deze macht niet onderschatten, maar ons ertegen wapenen! Dat begint met openheid en daardoor het doorbreken van geslotenheid!

Terug naar het begin

Openheid zit niet zo in een mens. Op de eerste bladzijden van Gods Woord lezen we hier namelijk al over. Toen Adam en Eva gezondigd hadden, verborgen ze zich achter het struikgewas. Je verborgen houden is eigenlijk hetzelfde als gesloten zijn. Maar nu wil de Heere ons leren, en steeds opnieuw, dat wij onszelf mogen zijn. Vanuit deze gezonde zelfacceptatie mag er ook veel meer ruimte zijn of komen om jezelf te mogen zijn. Ook richting een ander.

Als er een open verbinding is tussen mensen, is er echt contact! Dan is er sprake van wederzijds luisteren en wederzijds praten. Dan leer je de ander steeds beter kennen, waarderen en liefhebben. Het heeft een wisselwerking op elkaar. Als jij de ander in je hart laat kijken, schept dit nabijheid. Het is goed en belangrijk als een collega weet waarom jij in de Heere gelooft. Je broer mag best weten dat je zorgen hebt over je jongste dochter. Waarom zou een ander niet mogen weten dat je het ergens moeilijk mee hebt of juist ergens blij van wordt? Wat hier wel voor nodig is zijn de volgende drie V’s. Veiligheid, vertrouwen én verbondenheid.

Wat is nog méér nodig om open en eerlijk te kunnen zijn? Dat je eerlijk erkent dat je leeft in alle gebrokenheid na het paradijs. Dat je steeds opnieuw beseft dat je een zondig mens bent, vol met gebreken. Wat heb je dan dagelijks opnieuw Zijn vergevende bloed nodig. In Psalm 51 zingt David: ‘Zie, ik ben in ongerechtigheid geboren, en in zonde heeft mij mijn moeder ontvangen. Zie, Gij hebt lust tot waarheid in het binnenste, en in het verborgene maakt Gij mij wijsheid bekend. Ontzondig mij met hysop, en ik zal rein zijn; was mij, en ik zal witter zijn dan sneeuw.’ Durf jij het naar een ander uit te spreken als je tekort bent geschoten? Als je misschien je excuses moet aanbieden? Of sorry moet zeggen tegen een van je kinderen? Dit is nodig, ook binnen het kader van openheid.

Je emoties als signaal

Bij deze openheid hoort ook de ruimte voor gevoelens en emoties. We kunnen onze gevoelens zien als ‘knipperlichten’ die ons op iets attenderen. Daarom zijn ze belangrijk. Ze moeten herkend en serieus genomen worden. Ze zeggen iets over jou als persoon en de beleving bij de omstandigheden waarin je verkeert. We kennen duizenden gevoelswoorden. Dit zijn woorden om aan te geven hoe jij en ik ons voelen.

Emoties helpen je om op de juiste manier te kunnen reageren, maar ook om keuzes te maken, om je behoeften en verlangens helder te krijgen. De Heere heeft onze zintuigen geschapen, zodat wij hierdoor in staat zijn om emoties te ervaren. Net zoals we benen hebben gekregen om te kunnen lopen, zo hebben ook emoties een functie. Onze emoties moeten ons niet regeren. Ze hebben niet het laatste woord. Maar als signaal hebben ze wel een belangrijke functie. Emoties heb je nodig. De Heere heeft Zelf ook alle ruimte voor emotie en gevoelens gegeven.

Voldoende ruimte voor emoties is ook belangrijk in de opvoeding. Daar kan je al jong mee beginnen. Benoem concreet welke gevoelens/emoties je ziet bij je kind ziet. Zo leert je kind zich bewust worden van zijn emoties, hij ervaart dat hiervoor ruimte is én hij leert ze zelf onder woorden brengen.

Tenslotte

Laten we elkaar aansporen en bemoedigen om steeds opnieuw open en eerlijk te mogen zijn. In deze wereld klinkt het vaak: ‘Kijk naar mij! Wordt als mij!’ Maar wij mogen elkaar oproepen: ‘Word als Hem!’ Dan zullen andere mensen aan ons merken dat er maar één ding belangrijk is in ons leven. Een leven met en voor de Heere! Eerlijk en oprecht. Christus zegt: ‘Zijt dan voorzichtig gelijk de slangen, en oprecht gelijk de duiven.’ 

Veel meer over de waarde van openheid (in relatie, huwelijk en gezin) lees je in mijn boek: Een open boek.  Dit artikel verscheen ook in het Elke Dag Nieuw zomerboek.