Voor mijn werk was ik deze week bij een ouder echtpaar. De dag ervoor hadden ze herdacht dat ze 58 jaar getrouwd waren. 58 jaar! Wat een zegen dat ze er allebei nog zijn én dat ze elkaar nog hebben. Dat zijn van die momenten dat ik me heel klein voel, jong, onvolwassen bijna en nog maar pas begonnen met het leven. Het is een zegen om met oudere mensen te werken. Iets te mogen proeven van hun levenswijsheid, het leven dat hen gevormd heeft en gemaakt tot wie ze zijn. Verweerde, oude, gerimpelde handen die elkaar vasthouden. Ogen die opklaren als de ander de huiskamer binnenkomt. Oude handen zochten die ochtend naar een zwartwit foto tussen de kaarten op tafel. Jong, onbevangen en gelukkig kijken ze in de lens. Ik kan het niet laten, ben zo benieuwd: ‘Hoe heeft u dat gedaan, 58 jaar samen? Wat is het geheim?‘ Zijn antwoord komt snel: ‘Altijd net wat meer geven dan nemen.’ Zij is wat bedachtzaam, maar kan op uitvoerige instemming van haar man rekenen: ‘Altijd blijven praten, ook als het niet makkelijk is of er niet veel te zeggen valt.’

Miscommunicatie

Communicatie. Ben jij daar goed in? Ik heel goed, vooral non-verbaal dan. Al die gedachten die geen woorden worden, maar die wel te lezen zijn. Dat is mijn valkuil. Heb jij ook zo’ n valkuil waar je zo makkelijk in stapt? Een oude gewoonte, ingesleten structuur die de communicatie tussen jullie niet echt bevordert?

Ik denk dat dit oude echtpaar wijze woorden sprak. Altijd blijven praten. Ook als het niet leuk of makkelijk is. Als je geen woorden weet, als je niet wilt, omdat je boos bent of teleurgesteld.  En zelfs als er niet veel te zeggen valt. Misschien dan juist wel. Ze zouden wel eens heel erg gelijk kunnen hebben. Kennen we allemaal de verhalen niet van de huwelijken die op de klippen liepen? En hoe vaak was miscommunicatie niet een grote oorzaak? Maar hoe dan? Heeft de bijbel ook iets te zeggen over communicatie? En wat kunnen we daarvan leren binnen ons huwelijk?

Luisteren

De Bijbel blijkt een bron van wijze woorden en lessen als het gaat over communicatie. Een Boek vol wijsheid over hoe we het beste kunnen communiceren. Wat we zeker wel en beter niet kunnen zeggen.

Dat er geen vuile rede die uit onze mond moet gaan (Efeze 4:29), dat begrijpen we wel, dat zullen we ook wel proberen te vermijden.  Ook dat de zon niet onder moet gaan over onze toorn (Efeze 4:26) dat weten we. Daar streven we naar. Maar iets lastiger:  De bijbel roept ons in eerste instantie op om vooral te luisteren. Om traag te zijn in spreken. Zo dan mijn broeders (zusters!) ieder mens moet haastig zijn om te horen, maar traag om te spreken, zegt Jakobus in hoofdstuk 1 vers 19. En Salomo noemt iemand die antwoordt voordat hij geluisterd heeft een dwaas (Spreuken 18:13).

Luisteren. Lukt dat jou? Je man uit laten praten zonder hem in de rede te vallen? Kan hij zijn hele verhaal doen of val je hem halverwege al in de rede omdat je er iets van vindt? Neem jij de tijd om te luisteren naar hem of ben je druk, drukker, drukst en moet hij dat ook maar begrijpen? Je hebt tenslotte ook gewerkt of de hele dag voor de kinderen gezorgd en in de avond ligt er de was of een to do-lijst. Misschien lukt luisteren jou best aardig, maar dat traag om te spreken? Hebben wij als vrouwen, vooral als het om onze eigen man gaat, onze mening en oordeel vaak niet snel klaar? We weten heel vaak wel hoe het anders of beter had gekund.

Efeze

Als ik Efeze 4 en 5 lees, leren deze hoofdstukken mij veel over communicatie. Efeze 4 begint met een oproep om in nederigheid, geduld en zachtmoedigheid elkaar in liefde te verdragen. Daar horen liefdevolle woorden bij en een warme non verbale communicatie.

Geen harde, koude, veroordelende woorden. Maar ook geen neutrale vlakheid. Betrokken, echt, geduldig. Als ik die woorden ‘nederig, geduldig en zachtmoedig’ zie staan, dan zie ik een mooi mens voor me. Iemand bij wie ik graag wil zijn. Waar ik mijn verhaal en leven wel delen wil. Ben jij die persoon voor je man?

Vers 25 roept op om altijd eerlijk te zijn, de waarheid te spreken. Ook als deze misschien niet fijn is om te horen of te zeggen. En vers 26 zegt dat we de zon niet onder moeten laten gaan over onze boosheid. Conflicten en meningsverschillen zullen er zijn, dat geeft ook niet. Het kan zo zijn, dat jullie nooit woorden hebben. Dat lijkt mooi, maar ga je dan wel eerlijk met elkaar om? Durf je elkaar aan te spreken op zonden en fouten? Of bedekken we (dat is soms wel zo makkelijk) alles maar met de mantel van de liefde? De bijbel roept ons op om eerlijk te zijn, eerlijk met elkaar om te gaan en in liefde zonden aan te wijzen.

Maar vers 29 leert ons wel hoe we de dingen moeten zeggen. Nuttig, tot opbouw, zodat het genade geeft aan wie het horen! Bitterheid, toorn, woede, geschreeuw (vers 31) dat niet! Maar wees vriendelijk en barmhartig (vers 32).

En als er boze woorden vallen? Petrus roept ons op om niet op dezelfde manier terug te reageren. Vergeld geen kwaad met kwaad (1 Petr 3:9).

Doe het!

En bij dit alles realiseer je steeds weer, dat 80% van onze communicatie non verbaal is. We kunnen mooie woorden spreken, maar wat zijn mooie woorden, als je verder genegeerd wordt? Wat is het waard als je man 4 keer op een dag zegt dat hij van je houdt, maar emotioneel totaal afwezig is? Wat als er verbetering is belooft, maar er in de praktijk niets verandert? Ongesproken woorden kunnen  hard klinken. Gedachten die nooit woorden werden, kun je haarfijn voelen. En vaak als je ze woorden laat worden en toch uitspreekt zijn ze minder pijnlijk. Ik moedig je aan om te praten, te blijven praten.

Soms kun je dat ‘huwelijksgedoe’   en beetje moe zijn. Boeken, artikelen, wijze lessen, goede woorden, cursussen, date nights, noem maar op. Soms bekruipt mij de gedachte: ‘Doe gewoon, wees een beetje lief voor elkaar en gééf vooral in plaats van dat je neemt, dan komt het allemaal wel goed.’’ Maar ik weet niet of het daarmee redt in onze tijd, waar zoveel afkomt op ons. Op ons gezin en huwelijk. Praat, spreek uit, blijf praten, doe het! Vind je het lastig om de tijd te zoeken of de woorden te vinden? Plan het dan. Of gebruik gesprekskaartjes, trek de labeltjes van de theezakjes van de pickwick. Lees een boek over het huwelijk wat gespreksstof oplevert. Ga elkaar en moeilijke gesprekken niet uit de weg.

Ik zie de ene oude gerimpelde hand de ander vastgrijpen. Ik zie oude getekende ogen, de ander zoeken. Een zegen dat deze mensen elkaar nog mogen hebben. Dit is het zo waard!