Tussen alle berichten door zijn er van die zinnen, die blijven hangen. Die zich vastzetten in je gedachten, die de schrik om je hart doen slaan. Tussen alle cijfers en aantallen door, zijn het de verhalen over diep menselijk lijden die je stil doen staan, je dag kunnen verwarren en je angstig maken. ´We moeten selecteren wie we opnemen, of wie we naar huis sturen om te sterven.´ Wat een onmogelijke opgave! Of: ´Mensen sterven hier alleen.´ En ik weet niet hoe het jou vergaat, maar bij mij komen zulke berichten heel hard binnen. Ik krijg beelden voor ogen. Denk verder. Ga piekeren, kan het soms niet loslaten. Van alles wat het coronavirus aan lijden met zich meebrengt, lijkt dat me het allerergste: Alleen te moeten sterven.

Lijdenstijd

Het is lijdenstijd. En dit jaar, komt het voor jou en mij misschien wel dichterbij dan ooit. Er wordt heel wat geleden. Door alle maatregelen is er naast het coronavirus nog een virus zoals de koning zei: Het virus van eenzaamheid. Misschien tekent dat ook wel onze maatschappij. Het is namelijk niet nieuw, dat mensen in deze wereld zich eenzaam voelen. Maar juist nu we allemaal gedwongen worden om alle sociale contacten fysiek te vermijden, komt die eenzaamheid in alle hevigheid naar voren, met als toppunt van eenzaamheid, dat mensen moeten sterven zonder iemand die hun hand vasthoudt.

Verlaten

Het doet me denken aan een ander beeld, een schilderij. Op de voorgrond ligt een gaaf lam, aan de poten gebonden. Het wacht geduldig op het vonnis. Zijn kop rust op twee stenen tafelen. Daarachter de ark van het verbond met de twee engelen. En dan, het meest treffende van deze afbeelding zijn de twee vogels, die beiden een andere kant uitvliegen. De adelaar en de duif die het lam verlaten. Alleen laten, om te sterven. Dat tekent de diepste verlatenheid die een mens ooit gekend heeft. De verlatenheid van Het Lam. De Vader en de Geest verlieten Hem, toen Hij alleen stierf. Er was niemand meer bij Hem.

Lijden

Wie durft in deze dagen lijden te duiden? Wie kan ooit invoelen wat lijden voor een ander betekent, zeker als je het zelf niet kent? We kunnen zo snel zijn met woorden. We schrijven ze op kaarten, spreken ze uit ter bemoediging, maar al te vaak zijn ze ontoereikend en leeg. Eenzaamheid wordt niet verdreven met woorden. Lijden nemen we niet weg  En hoe zouden we dan woorden kunnen geven aan dat diepste lijden van het Lam van God? Misschien past ons dan het meest om te zwijgen.

Goede Vrijdag in stilte

Een vriendin vertelde me over een Goede Vrijdagdienst, die ze in Egypte meemaakte. De kerk werd slechts door een paar kaarsen verlicht. De sfeer was bedrukt, niemand sprak een woord. Er werd geen muziek gemaakt, geen lied gezongen. Alle ogen waren gericht op die paar kleine vlammetjes rond de preekstoel. De voorganger sprak slechts heel kort over de Lijdende Borg. Daarna werden op ruwe wijze de kaarsen gedoofd. Het licht ging uit en de gemeente ging naar huis. In stilte, in het donker. Zwijgend.

Stil worden

Misschien zouden we dat eens meer moeten doen; zwijgen. Niet alleen letterlijk, maar ook in je ziel. Alle vragen, angsten, zorgen tot zwijgen brengen en stil worden. En dat kan in deze periode een hele uitdaging zijn. Misschien is er vrijwel geen stil moment op de dag meer over voor jou als moeder. En kun je alleen maar stilte vinden als je ´s avonds vermoeid je ogen sluit, na weer een dag met de kinderen om je heen. Kinderen die vragen en antwoorden willen. Terwijl jij het net als ieder ander ook niet weet. Misschien bestaat jouw stille tijd op dit moment niet zoals jij wenst. Maar ook dan, terwijl je schoolwerk met ze doet, hen bezighoudt en probeert je huishouden erbij te doen, kunnen er nog zoveel vragen, angsten en zorgen door je hoofd spelen. Bij mij werkt dat tenminste wel zo. Terwijl ik de was wegstrijk, denk ik na over hoe het zou zijn om op de IC te liggen. En als ik mijn trap stofzuig spoken gedachten door mijn hoofd over hoe de toekomst zal zijn. Welke zorgen er nog zullen komen? Flarden van Bijbelteksten en preken schieten door mijn hoofd, gemixt met de laatste nieuwsberichten. En ik krijg het niet bij elkaar.  Het is tijd om stil te worden. ´Mijn ziel, is immers stil tot God´

Stille tijd

Het is tijd om te zwijgen. De hand op je mond te leggen. Durf eens niets te zeggen, je vragen en gedachten te stoppen. Juist in deze lijdenstijd, past ons de stilte. Laten we tot onszelf inkeren. Stil worden als we zien op dat Lam, Dat geslacht werd voor Zijn volk.

Op Golgotha werd het ook stil en donker. De toeschouwers zwegen. De aarde zweeg. Maar nog veel meer; de hemel zweeg ook. Alleen het Lam sprak: ´Mijn God, Mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten?´ Hij stierf alleen. Waarom? Opdat wij tot God genomen en nimmermeer van Hem verlaten zouden worden, zoals het Avondmaalsformulier dat zo treffend verwoordt.

Hoop

En dan begint er toch op het diepst van dat lijden een vlam van hoop te branden. De enige hoop. Ook nu. Omdat de Heere Jezus alleen stierf, zullen Zijn kinderen nooit verlaten zijn. Omdat Hij dat allerdiepste, ondoorgrondelijke lijden heeft gedragen in totale Godverlatenheid, zullen zij ´nimmermeer van Hem verlaten worden.´ Is dat geen troost?

Omdat er voor Hem geen antwoord uit de hemel kwam, mogen wij het uitroepen: ´k Roep Heer in angst tot U gevloden.(…) Hoor naar de stem van mijn gebed.´ ´Red mij Schutsheer, God der goden. Troost in noden. Grote Hoorder van ´t gebed.´ 

Word je dan bewaard voor ziekte en zorgen? Is geloof een garantie voor gezondheid en geluk? Dat leert de Bijbel ons niet. Maar als dan het lijden komt, dan is er een ding waar we op mogen vertrouwen: Hij is erbij. Hij zal ons nimmermeer verlaten.

Duisternis

Maar wat als alles duister blijft? De angst je bezet? Het lijden je naar de keel grijpt en je dat licht, Het Licht niet ziet en kent? Ga dan op zoek. Ja, Hij komt, dat zien we aan alles om ons heen. Hij waarschuwt ons ernstig. Maar Hij doet dat ook uit liefde. Het is nog niet te laat. Je bent er nog, je leeft nog. Er wordt niet voor niets aan je boom geschud. Word wakker! Nog is het tijd. Benut deze tijd ook. Zoek de Heere. Pak eerst je Bijbel voordat je weer op je scherm zit. Zoek de stilte. Keer tot jezelf in. Zie de duisternis, niet alleen in deze wereld, in ons land, maar meer nog; in je eigen hart. Dan past het ons om te zwijgen. Je hand op je mond te leggen. Stop met vragen stellen, conclusies trekken, valse hoop te creëren. Want als wij stil worden, komt er ruimte om tussen het rumoer van deze wereld Zijn stem te horen. Want op Golgotha heeft Hij de stilte doorbroken. Hij heeft gezegd: Het is volbracht! Ga in deze lijdenstijd dan op zoek naar die enige Hoop. De enige Houvast. Hij wil de duisternis, die we door onze schuld en zonden verdiend hebben wegnemen, omdat Hij alleen die diepste duisternis is ingegaan.

Laten we daarom in deze lijdenstijd onze harten opheffen tot God. Om alles, wat de toekomst ook brenge moge, alleen van Hem te verwachten. ´Immers is mijn ziel stil tot God, van Hem is mijn heil.´ (psalm 62:1)