Waarom kost het me altijd zoveel moeite om in het vakantieritme te komen? Vol verlangen kijk ik er al weken naar uit, maar als het zover is, is het lang niet zo gemakkelijk als ik dacht. Ontspannen? Met alle kinderen in huis? Mijn huishouden draaide gewoon door en het was buiten 35 graden! Ik had minstens twee weken tijd nodig om echt te kunnen gaan ontspannen, het huishouden te laten voor wat het is en te genieten van meer rust, van tijd met het gezin.
Waarom kost het me geen enkele moeite om als de scholen begonnen zijn mijn werkdrang weer aan de praat te krijgen? Toen ik eenmaal kon ontspannen in de vakantie, nam ik me stellig voor om te proberen die rust na de vakantie vast te houden. Maar terwijl ik zoveel tijd nodig heb om tot rust te komen, is dat andersom een kwestie van de knop weer om. De eerste schooldag blijkt voor mij opnieuw het startsignaal om na te denken wat er vies is geworden in de vakantie. En dat is nogal wat! Want als de boel versloft, je kinderen met zanderige, natte zwembadvoetjes heel het huis door lopen dan MOET alles meteen een grote schoonmaak.
Daarnaast blijven bij ons veel klusjes in en om het huis liggen tot de zomervakantie. Maar ja, als je eenmaal in de relaxmodus bent, zijn die 6 weken opeens voorbij en liggen er nog steeds klusjes te wachten… die moeten dus ook nodig aangepakt worden.
En als ik in mijn agenda zie dat ook de andere activiteiten weer snel starten – zwemles, club, verenigingen – dan zit ik snel weer in hetzelfde patroon als voor de vakantie. Weg rust, weg ontspanning. Terug stress, terug perfectionisme.
Tot de orde…
Ho! Stop! Dit kan niet. Ik roep mezelf weer even terug. Ik heb een plan van aanpak nodig, want op deze manier heb ik over drie weken weer vakantie nodig. Mijn man steekt me een boekje toe: ‘Dit moet je maar eens lezen.’ En dat doe ik. Graag neem ik jullie ook een klein stukje mee in het boekje Een levensregel voor beginners – Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven van Wil Derkse. Een cursusje timemanagement vanuit het benedictijnse leven. Ik ben niet katholiek, maar geloof wel dat we hieruit iets kunnen leren over het omgaan met onze tijd.
‘De paradoxale conclusie zal zijn dat in een benedictijns omgaan met de tijd je agenda helemaal gevuld is én dat je het nooit druk hebt.’ Een van de eerste zinnen die ik lees. Als dat mogelijk is, dan wil ik dat leren!
Het is zo heilzaam, ook in het gezin. Structuur, regelmaat, orde. Een indeling van de dag die de dag een ritme geeft. Tijd voor inspanning en ontspanning. Kinderen hebben het nodig, maar ik ben ervan overtuigd: moeders ook! En dan zonder kramp. In die structuur flexibel zijn en je aanpassen aan wat de dag brengt. Dat laatste laat bij mij nog wel wat te wensen over. Derkse geeft 4 vaardigheden mee om ons op weg te helpen. Wel met een kanttekening: Theorie en praktijk kunnen ver uit elkaar liggen. ‘Maar het neemt niet weg dat het goed is om je af en toe in herinnering te brengen dat het ook ánders kan, en dat je realistische stapjes in de goede richting kunt zetten.’ Goede gewoonten moet je oefenen. Drie stappen vooruit en weer twee terug. We zijn beginners, maar we beginnen! Althans, dat gaan we proberen…
1. De kunst van het beginnen.
Mijn jongste ligt in bed en mijn koffie is op. Tijd voor de badkamer. Nu niet de Franse slag, maar een grote beurt. Eerlijk gezegd: dat is niet mijn grootste hobby! Hoewel ik weet dat ik me achteraf voldaan voel, eraan beginnen is moeilijk! Je zal er vast wel iets van herkennen. Wat zijn we ontzettend creatief in het uitstellen van klusjes die we vervelend of moeilijk vinden. We kunnen nog druk zijn met allerlei ‘oppervlakkig vertoon’ (nog even een appje sturen, mijn to-do-lijstje bijwerken, post weer op één stapel), behalve werkelijk beginnen met die klus. ‘Het is heel goed mogelijk om je de hele dag […] vol ijver op allerlei verkapt uitstelgedrag uit te leven en daar ’s avonds nog behoorlijk moe van te zijn ook, zonder maar een minuut écht gewerkt te hebben.’ Goed beginnen is meteen instappen in het werk. Uitstelgedrag bij jezelf herkennen en je trainen om daar niet aan toe te geven.
2. De kunst van het ophouden.
Beginnen is moeilijk, maar ophouden ook! Als je veel andere taken hebt, loopt je het gevaar om steeds maar door te gaan zonder rust te nemen. Maar onthoud: ‘Te lang doorgaan is bijna synoniem met ‘fouten maken’. Ontspanning en rust zijn nodig om levendig en fris te blijven.
Ikzelf kan vooral moeilijk stoppen met dingen waar ik net zo lekker mee bezig ben. Fotoboeken maken bijvoorbeeld. Dat komt vaak aan op de late avonduurtjes en hoewel mijn ogen al heel vaak hebben gezien dat ik echt naar bed moet om morgen weer een beetje gezellig te zijn… het gaat net zo goed! Maar ook positief werk moet op tijd weer stoppen. Het is goed om als je het ene op een goede manier stopt, je je volgende taak weer in een goede houding kan beginnen.
En dan misschien we de grootste uitdaging: stoppen in je hoofd. Want al ben je met iets gestopt, je kunt er in je hoofd nog volledig mee bezet bent. Op tijd ophouden betekent leven in het moment. Gedachten laten komen, maar er niet in blijven hangen en je aandacht bewust ergens anders op richten.
3. De kunst van de juiste houding tussen het beginnen en het ophouden
Koffietijd is voorleestijd. Mijn dochter vliegt naar de kast en klimt vervolgens met een stapel boeken op de bank. Als ik naast haar ben neergeploft, kruipt ze tegen me aan en kunnen we beginnen. In dit geval is dat voor mij niet zo’n kunst, want wie kan zo’n verwachtingsvol gezichtje weerstaan? Maar toch ben ik er nu nog niet. Want als ik eenmaal begonnen ben, dan wordt deze tijd toch vaak in beslag genomen door andere dingen. Terwijl ik lees, denk ik terug aan alle struggles vanmorgen bij het ontbijt. Of ik pieker over wat ik vanavond nou moet zeggen bij die vergadering. Af en toe hum ik op een opmerking van dochterlief, ik lees alle letters die er staan, maar ondertussen…
Benedictus zou zijn hoofd erbij schudden. Deze houding kost zoveel energie! Want het verleden is geweest, en wat nog moet komen heeft later pas (volledige) aandacht nodig. Het gaat er nu om dat ik me focus op het nu, dit moment, deze taak. En dan nog iets… ik moet me nu ook niet laten verleiden om vooruit te kijken naar mijn einddoel: alle boekjes voorgelezen en weer in de kast. Dan kan ik namelijk weer snel verder met mijn andere werk. Ook dan ligt de aandacht opnieuw niet daar waar die hoort te liggen, namelijk dít moment, waarin ik volop kan genieten van één op één aandacht en interactie met mijn kind.
Het is zoveel beter voor ons om onmiddellijk te beginnen met wat er te doen staat en dat je volle aandacht te geven. Daarbij laat je je niet hinderen door iets anders en – heel belangrijk en heel moeilijk – ben je in zekere zin onbekommerd over het afkrijgen van waar je mee bezig bent.
Ik begin te steigeren. Ja maar… als ik dan bezig ben en ik doe dat zo ‘onbekommerd’, dan kom ik toch nooit klaar? Ik moet toch wel mijn werktempo aanpassen aan de tijd die ik ervoor heb? Waarom? Want ‘Als de klok zegt dat nu iets anders moet worden aangepakt, dan leg je het ene neer (dat krijgt later weer aandacht) en begin je aan het andere. Zo heb je het in zekere zin ‘nooit druk’, omdat je als het ware in een kalme doorgaande lijn de zaken ‘een voor een’ je aandacht geeft, inclusief je momenten van ontspanning en voeding.’
Ik pep mezelf op: Oefening baart kunst! Ik ben nog maar een beginner. Maar toegegeven: er zijn vast wel mogelijkheden om iets van deze houding in de praktijk te brengen. Ook met een volle agenda kan ik er dagelijks naar streven mijn werk ontspannen én met aandacht te doen.
4. De kunst respectvol rekening te houden met de ‘seizoenen’ van de dag.
De wekker gaat. Hoewel ik het heerlijk vind om nog even te soezen, heb ik er ook geen probleem mee als ik er direct uit moet. Een nieuwe dag, met nieuwe kansen en frisse energie. Hoe kan het dan toch dat ik soms het gevoel heb dat al die energie soms binnen een paar uur weggesijpeld lijkt te zijn? De dag begon zo veelbelovend, ik was van alles van plan, maar als ik ’s avonds terugkijk, valt het tegen. Soms probeer ik dan ’s avonds nog wat achterstallig werk in te halen, maar met energie die ik uit mijn schoenzolen moet halen en een lijf wat in gedachten al in bed ligt, is dat meestal niet zo effectief.
Ik lees weer in mijn ‘handboek’. Het is goed om rekening te houden met de ‘seizoenen’ van de dag en met het feit dat je niet in ieder seizoen dezelfde vruchten kunt plukken. Als je aan het einde van de dag iets wil gaan doen wat veel concentratie en aandacht vraagt, is het vragen om moeilijkheden en fouten. Net zo jammer is het om in de vroege ochtend, wanneer je nog bruist van energie en kracht, te beginnen met heel lichte, onbeduidende klusjes. En toch is dat wat er bij mij vaak gebeurd.
Start de werkdag onmiddellijk met datgene op je lijstje wat de meeste aandacht, concentratie en energie vergt, en hou die aandacht en concentratie een flinke tijd vol. Bewaar minder belangrijke dingen voor het einde van de dag. Creëer tussendoor momenten van rust en stilte, waarbij je je kunt herladen.
Dat klinkt wel logisch. Een actieve start van de dag geeft de meeste kans van slagen voor een belangrijke taak. Het goed volbrengen van een taak geeft voldoening. Voldoening geeft nieuwe energie. Met nieuwe energie kan ik mezelf weer storten op een nieuwe taak. En hoe meer ‘succesmomenten’ op een dag, hoe meer ik mezelf ontspanning gun en als vanzelf van die rustmomenten geniet. Hoe moeilijk kan het zijn: Prioriteiten stellen en doen?!
Belangrijkste prioriteit
Ik denk na over mijn prioriteiten. Op al mijn lijstjes moet steevast Mattheüs 6:33 bovenaan staan: ‘Zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid’. De Heere is Koning, ook van mijn dagelijks leven. Met Hem moet de dag beginnen. Danken voor leven, voor nieuwe kracht en energie. Bidden om ijver, liefde en toewijding. Op al mijn lijstjes moet steevast Kolossenzen 3:23 onderaan staan. Niet omdat het niet belangrijk is, maar om bij alles wat ik doe te bedenken: ‘En alles wat u doet, doe dat van harte, als voor de Heere, en niet voor mensen’.
Dit artikel werd geschreven door Jantine. Het team van Elke Dag Nieuw stelt zich hier aan je voor.
Dankjewel voor deze uitgebreide blog. Ik heb een aantal jaren geleden dit boekje ook gelezen. Maar ik merk hoe goed het is om al deze punten weer eens te lezen. Ze waren voor een deel vergeten. Vooral dat uitstellen is bij mij een grote valkuil.. goed om weer in de gaten te hebben.
Nou, dat is zo hé? We zitten vaak zo in dat oude patroon vastgeroest, dat ons geheugen af en toe even een opfrisbeurt nodig heeft. En dan gaan we weer vol goede moed door…
Wat een mooie en leerzame gedachten! Dankjewel voor het delen!