“Why love, if losing hurts so much? I have no answers anymore: only the life I have lived. Twice in that life I’ve been given the choice: as a boy and as a man. The boy chose safety, the man chooses suffering. The pain now is part of the happiness then. That’s the deal.”

Dat schreef C.S. Lewis over liefhebben. Lange tijd koos hij ervoor om niet te intens lief te hebben, uit angst om het weer te kunnen verliezen. Maar toen hij later in zijn leven zijn vrouw Joy ontmoette, leerde hij lief te hebben en daarbij het risico op lijden te nemen. En ook dat heeft hij moeten ervaren toen zij aan kanker stierf. Liefhebben kan niet zonder lijden. Of zoals queen Elisabeth het heeft verwoord: ´Grief is the price we pay for love´ 

En wat kun je daar bang voor zijn hè? Voor dat lijden dat hoort bij het liefhebben. Ik tenminste wel. De angst om te verliezen. Ik denk niet alleen aan het verliezen van dierbaren, dat zeker ook, maar ook aan het verliezen van gezondheid, het verliezen van financiële zekerheid, een goede relatie, je toekomstplannen, je eigen ik…. 

Altijd aan het denken

Misschien herken je het wel. Heb je ook een hoofd dat altijd aan het denken is, lastig ´uit gaat´ en zich ook vult met allerlei bezorgde gedachten. Angst om je kinderen die net weer de poort uit fietsten op weg naar school. Zou het gaan? Redden ze het wel? Wat als ze het moeilijk hebben op school? Wat als de vooruitgang die er was weer stagneert? Wat als die nare periode weer terugkomt? Of angst om herhaling van moeilijke periodes uit het verleden. Wat als die ziekte weer terugkomt? De pijn en het verdriet zich weer aandienen?

Liefhebben en lijden horen onlosmakelijk bij elkaar. Als we niemand lief zouden hebben, zou een groot deel van ons lijden irrelevant zijn. Maar omdat wel veel mogen liefhebben, moeten we soms ook veel lijden. Soms steken we vooral energie steken in de ´als…dan´ gedachten. Als de zorgen weer terugkomen, dan stort ik misschien wel in…. als ik anderen tegen val, dan lopen relaties misschien wel stuk……. als ik geen goede moeder ben, loopt het verkeerd af met mijn kinderen.. enz.   

Op die manier leven we vooral met angst voor lijden. Terwijl er op dat moment nog helemaal geen sprake van is. En wat kan ik daar last van hebben. Die angst kan zomaar de kop opsteken. Als een donkere wolk die voor de zon schuift. 

Do the next thing 

Laatst las ik voor het eerst het boekje ´De hand van de Wever´ van Elisabeth Elliot. Een aanrader. Als geen ander wist zij wat liefde was en het lijden wat daarmee gepaard ging. Haar eerste man verloor ze heel jong, toen hij door een Indianen werd gedood in de jungle, terwijl hij met vier anderen probeerde contact met hen te krijgen om zo het Evangelie te kunnen delen (Daarover schreef Elisabeth Elliot het boek ‘Vijf Kruisen in de jungle’). Haar tweede man overleed relatief kort na hun huwelijk aan kanker. Ik werd bijzonder aangesproken door haar advies over het omgaan met lijden en de angst om te moeten lijden. Wat deed zij toen ze hoorde dat haar eerste man vermist werd in de jungle? Je zou denken dat ze door angst verlamd werd en niets meer kon doen. Maar eenvoudig schrijft ze: ´Do the next thing: kijk vooruit en ga aan de slag. Ik ken geen eenvoudiger aanpak voor vrede of voor vermindering van stress en bezorgdheid dan deze heel praktische en realistische woorden van wijsheid. Do the next thing. Dit heeft mij door veel angsten heen geholpen, meer dan allerlei andere dingen die ik zou kunnen aanbevelen. Toen ik hoorde dat mijn man vermist werd, ben ik naar de vliegbasis van de zending in Sell Mera gegaan, aan de rand van de jungle. Ik wilde bij de andere vier vrouwen zijn, terwijl wij wachtten op bericht over wat er met onze mannen gebeurd was. Toen we uiteindelijk hoorden dat alle vijf de mannen met speren waren gedood, moesten we natuurlijk beslissingen nemen. (.) Ik ging terug naar mijn zendingspost in de jungle. (..) Ik ging aan de slag met wat voor mij lag; en na elke taak wachtte altijd weer een volgende. In mijn leven heb ik vaak ontdekt dat er een afwas te doen is. Zoals ook weer nadat mijn tweede man overleden was en ik in een heel comfortabel huis woonde. Er was een vloer die ik moest schoonmaken. Er was een was die gedaan moest worden. Dit was mijn redding. ´

Als angst je dreigt te verlammen, je hart en gedachten vervult ; Do the next thing. Als je een bericht hebt gekregen wat heel je wereld op zijn kop zet; Do the next thing. Er is altijd wel iets om te poetsen, een kind om te helpen, een klus die gedaan moet worden.

Ik bedoel het niet goedkoop of gemakkelijk. Als een soort zelfhulp methode die je elk moment van de dag tevoorschijn kunt toveren en alles komt weer goed. Maar ik heb het direct mogen toepassen. Zoals zo vaak gebeurt, kwamen ook nu weer allerlei dingen bij elkaar en bleek ik die bagage nodig te hebben voor wat volgde. Mijn man kwakkelt wat met zijn gezondheid de laatste maanden. En omdat wij een heel medisch verleden hebben, met momenten van grote vreugde, vanwege wonderen van Boven, maar ook diepe dalen vanwege de uitzichtloosheid en de angst om te verliezen, deed dit ons toch best wel wat. En ik voelde het vanbinnen weer knagen. Als een hand die zich dan langzaam om mijn hart sluit: angst. Angst om dat we we nu hebben te verliezen, angst voor herhaling, angst dat mijn draagkracht niet groot genoeg blijkt te zijn, angst voor.. 

Maar het ´do the next thing´ zat wel in mijn achterhoofd. Ook toen hij mij op mijn werk opbelde om te zeggen dat het niet goed ging en hij per direct opgenomen moest worden. Na een korte check of iedereen van het gezin op een veilige plek was en er op dat moment niets geregeld hoefde te worden, ging ik terug mijn klas is om de les af te maken. Ik deed gewoon ´the next thing´. En dat gaf me enorm veel rust. Nee, ik wist niet wat er komen zou. Nog steeds niet. Ik wist niet hoe ik de dagen erna door moest komen terwijl ik het alleen moest redden. Maar ik deed gewoon het volgende. Zonder daarbij mijn hoofd te vullen met alles wat er niet was.  

Leven bij de dag

Volgens mij is dat het. Leven bij de dag. We zeggen het wel eens tegen elkaar, als een soort berusting. Wanneer er zorgen zijn in je leven en je geen idee hebt hoe nu verder. Dan zeg je het schouderophalend: ´We moeten maar leven bij de dag.´ Maar gaat dat niet veel verder, dan een gelaten lijdelijkheid? Echt leven bij de dag is zo eenvoudig nog niet en dat terwijl wij slechts mensen van de dag zijn. We kijken zo graag verder. We plannen alvast vooruit, soms zelfs voor een jaar. Net thuisgekomen van vakantie of we dachten al na over de bestemming volgend jaar. Deo Volente, dat natuurlijk wel. Maar ondertussen rekenen we erop dat we gezond zijn, de middelen hebben, we veilig zijn. En nu opeens word ik wel gedwongen om te leven bij de dag. En het is bevrijdend. Even niet zo vooruit piekeren. Even niet zo bezig zijn met het ´als..dan´, maar het loslaten. Prima, om doelen te stellen en verder te denken dan vandaag. Maar dan wel met een slag om de arm. En leven in het nu. Het volgende doen, dat op Zijn takenlijstje voor mij staat. Dit is vandaag, met zijn vreugde en zijn pijn. 

We krijgen maar een dag per keer, houd ik de kinderen nogal eens voor. Maar zelf leef ik soms alsof ik een hele week, maand of zelfs een jaar tot mijn beschikking heb. Ik moest op de rem, het was nodig. Het is zo leerzaam voor ons wat de de Heere Jezus zo kernachtig zei: Zijt dan niet bezorgd tegen den morgen; want de morgen zal voor het zijne zorgen; elke dag heeft genoeg aan zijn zelfs kwaad (Matth. 6:34). 

Kracht voor vandaag

En dan nu? Geen plannen meer maken voor morgen? Jawel hoor, maar met potlood en daarna die agenda dichtslaan en zien wat ik vandaag ontvang en mag geven. Geen leven uit angst. Niet alvast de zorgen vooruit dragen. Ik had me heel veel zorgen kunnen maken om die ziekenhuisopname (en denk nu niet dat ik dat allemaal zomaar even over me heen laat komen) maar ik wist nog niet dat hij de dag erna alweer naar huis mocht. Die dag kreeg ik kracht, precies genoeg. En de dag erna ook. 

Het doet me denken aan het Bijbelverhaal dat ik een aantal weken terug mocht vertellen. Over de wolk- en vuurkolom. Wist je dat, zodra de wolkkolom in beweging kwam, het hele volk de biezen pakte en er achteraan ging? En wist je dat ze nooit van tevoren wisten hoe lang die wolkkolom zou blijven hangen? En wist je dat het ook zomaar een dag kon zijn, maar ook gerust een aantal maanden? En wist je dat ze zelfs midden in de nacht het signaal voor vertrek konden krijgen? Dat is pas leven bij de dag! 

Een toekomst vol van hoop

Nee dat is geen klakkeloze zorgeloosheid zonder diepte. Maar een soort heilige onbezorgdheid. Het is geen garantie voor een leven zonder zorgen. Maar wel een leven vanuit de hoop. Een toekomst vol van hoop. Maar dan wel en alleen de hoop op Christus, Die in het verleden gezorgd heeft, vandaag nabij is en de toekomst in Handen houdt. Omdat Hij leed vanwege ondoorgrondelijke liefde. Zijn liefde was zo groot, dat daar onpeilbaar diep lijden tegenover stond. De crux van het Evangelie.  

Augustinus deed eens de bekende uitspraak: Vertrouw het verleden toe aan Gods genade, het heden aan Gods liefde en de toekomst aan Gods voorzienigheid. 

Wat je situatie ook is. Hoe je toekomst misschien als een donkere wolk boven je hangt. Je hoeft alleen vandaag te leven. Meer wordt er nu niet van je gevraagd. Je krijgt maar een dag per keer. Geloofd zij de Heere, dag bij dag overlaadt Hij ons; die God is onze Zaligheid. Sela. Psalm 68:20